داغ شدن کامپیوتر یا لپتاپ یک اتفاق عادی نیست؛ بلکه هشداری است که اگر نادیده گرفته شود، میتواند به کاهش عمر قطعات، افت عملکرد سیستم، خاموشی ناگهانی و حتی از کار افتادن دائمی بخشهای حیاتی دستگاه منجر شود. در واقع هر سیستمی هنگام کار کردن مقداری گرما تولید میکند اما زمانی که این گرما بیش از اندازه شدید شود، درچنین شرایطی نباید از مشکل ساده عبور کنیم. بسیاری از کاربران زمانی متوجه اهمیت این موضوع میشوند که با کند شدن شدید سیستم، صدای غیر عادی فنها یا خاموش شدن ناگهانی دستگاه روبهرو میشوند. اگر چنین علائمی را تجربه کردهاید، وقت آن رسیده کمی دقیقتر ماجرا را بررسی کنیم.
داغ شدن کامپیوتر و دلایل آن
در قلب هر کامپیوتر، پردازنده مرکزی و گرافیکی مثل یک موتور همیشه در حال کار هستند. عبور جریان برق از مدارها به طور طبیعی گرما تولید میکند و هرچه عملیاتی سنگینتر و مصرف انرژی بیشتر شود، گرمای بیشتری تولید خواهد شد. اجرای بازیهای سنگین، رندر پروژه ها در نرم افزار های رسانه ای، کارهای گرافیکی، ادیت ویدئو یا باز بودن همزمان چند برنامه سنگین فشار زیادی به سختافزار وارد میکند و نتیجه آن افزایش حرارت سیستم است.
حتی بدون اجرای نرمافزار خاص هم ممکن است یک مشکل نرمافزاری یا ویروس باعث مصرف مخفیانه منابع سیستم شود و دما را بالا ببرد. از طرف دیگر گاهی مشکل داغ شدن کامپیوتر، مربوط به مسائل فیزیکی است؛ مثلا تهویه نامناسب، کثیف بودن فنها، خرابی سیستم خنککننده یا حتی دمای بالای محیط. بد نیست بررسی کنیم که اصلا سطح استاندارد دما برای کامپیوتر و یا لپ تاپ چقدر است؟
دمای استاندارد کامپیوتر و لپتاپ چقدر است؟
در حالت عادی و هنگام استفاده سبک، دمای قطعات باید نزدیک به دمای محیط و یا کمی بالاتر از آن باشد. بسیاری از پردازندههای جدید در حالت عادی بین حدود ۳۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد کار میکنند و وقتی تحت فشار قرار میگیرند ممکن است به دمای بالاتری برسند. هرچند که دمای خطرناک، به مدل پردازنده و طراحی سیستم بستگی دارد; اما به طور کلی نزدیک شدن به دمای بالای ۸۰ تا ۹۰ درجه، زنگ خطر جدی محسوب میشود. اگر دما به حدی برسد که سیستم برای محافظت از خود خاموش شود، یعنی وضعیت کاملاً بحرانی شده و ادامه کار سبب آسیب قطعی به قطعات سیستم خواهد شد. بنابراین نباید مشکل داغ شدن کامپیوتر را جدی بگیرید.
نشانههای داغ شدن بیش از حد سیستم
گاهی کاربران فقط به حرارتی که با لمس بدنه کیس یا لپتاپ حس میشود توجه میکنند؛ اما نشانههای داغ شدن معمولا قبل از آسیب جدی ظاهر میشوند. افت ناگهانی سرعت سیستم، هنگ کردنهای پیاپی، ناتوانی سیستم در اجرای برنامه های مختلف، شنیدن صدای شدید از فنها، ریاستارت شدن ناگهانی یا حتی ظاهر شدن صفحه آبی از مهمترین علامتها هستند. وقتی پردازنده بیش از اندازه داغ میشود، سیستم برای نجات خود سرعت آن را کاهش میدهد و به همین دلیل اجرای دستورات کند میشود. این رفتار کاملاً هوشمندانه و محافظتی است; اما کاربر آن را به عنوان یک مشکل جدی برداشت می کند.
بیشتر بخوانید: نحوه شبکه کردن دو کامپیوتر
علت داغ شدن کامپیوتر
یکی از اصلی ترین دلایل، قرار گرفتن سیستم در محیطی با دمای بالا است. اگر کیس نزدیک وسیله گرمایشی باشد یا لپتاپ روی سطحی قرار بگیرد که مانع خروج هوای گرم شود، طبیعی است که حرارت دستگاه به مرور بالا میرود. تهویه نامناسب هم نقش بزرگی دارد؛ وقتی مسیر خروج هوای گرم و ورود هوای تازه بسته باشد، فن هر چقدر هم تلاش کند، باز هم هوا داخل سیستم حبس میشود و دما بالا می رود.
اجرای مداوم برنامهها و بازیهای سنگین نیز فشار زیادی به CPU و GPU وارد میکند. اگر سختافزار قدیمی باشد یا سیستم خنک کننده استاندارد نباشد، خیلی زود شاهد بالا رفتن دما خواهید بود. از طرف دیگر، گرد و غبار دشمن پنهان کامپیوتر است. تجمع خاک روی فنها، هیتسینک یا دریچههای هوا نه تنها مانع گردش هوا میشود بلکه باعث می شود فنها با فشار بیشتری کار کنند و بازده سیستم به شدت کاهش یابد. خرابی فنها نیز عامل مهم دیگری است؛ اگر فن درست نچرخد یا اصلاً کار نکند، گرما جمع میشود و قطعات در معرض خطر قرار میگیرند. گاهی هم مشکل مربوط به خود ویندوز است؛ وقتی سیستم به بدافزار آلوده باشد یا یک برنامه مخرب در پسزمینه دائم فعال باشد، CPU حتی بدون دلیل منطقی درگیر میشود و همین موضوع باعث گرم شدن سیستم خواهد شد.
هنگام داغ شدن کامپیوتر، چگونه دمای سیستم را بررسی کنیم؟
کاربر نباید فقط به حس حرارتی که با دست متوجه میشود اعتماد کند. سادهترین روش، بررسی دما از طریق نرمافزارهای مانیتورینگ یا استفاده از اطلاعاتی است که داخل بایوس دستگاه نمایش داده میشود. با این ابزارها میتوانید دمای پردازنده، کارت گرافیک و حتی بعضی قطعات دیگر را به صورت دقیق مشاهده کنید و بر اساس آن تصمیم بگیرید. اگر هنگام کار سنگین دما به سرعت بالا میرود و روی اعداد بالا ثابت میماند، یعنی سیستم نیاز به رسیدگی جدی دارد.
وقتی کامپیوتر داغ میشود چه خطراتی در انتظار آن است؟
گرما یک عامل مهم کاهش دهنده عمر مفید قطعات است. افزایش دائم دمای پردازنده و کارت گرافیک باعث فرسودگی تدریجی آنها میشود و در طول زمان ممکن است به آسیبهای جبرانناپذیر ختم شود. علاوه بر این، داغ شدن سیستم سرعت کار را به شدت کاهش میدهد و حتی ممکن است باعث از دست رفتن اطلاعات کاربر به دلیل خاموشی ناگهانی شود. اگر این وضعیت نادیده گرفته شود، احتمال سوختن قطعات حیاتی یا بروز خطاهای سیستمی شدید نیز وجود دارد.
چگونه مشکل داغ شدن کامپیوتر را برطرف کنیم؟
برای حل این مشکل، اولین قدم بررسی محیط کار دستگاه است. اگر سیستم در فضای بسته قرار دارد، باید اطراف آن بازتر شود تا هوای تازه جریان پیدا کند. بهتر است کیس کمی از دیوار فاصله داشته باشد و لپتاپ روی سطح صاف و کمی بلندتر از سطح میز قرار بگیرد تا خروجی هوا مسدود نشود. تمیز کردن فنها و داخل کیس یکی از مؤثرترین اقدامات است و بهتر است به صورت دورهای انجام شود تا گرد و غبار سبب آسیب رساندن به سیستم نشوند.
اگر فن دستگاه به درستی کار نمی کند یا صدای غیرعادی دارد، باید بررسی و در صورت نیاز تعویض شود. اگر پردازنده بدون دلیل همیشه درگیر کار است، احتمالاً یک برنامه مخرب یا بدافزار در سیستم فعال است. بهروزرسانی سیستم عامل، نصب آنتیویروس مطمئن و حذف برنامههای غیرضروری نقش مهمی در کاهش فشار و در نتیجه کاهش دما دارند. همچنین بهتر است هنگام انجام کارهای بسیار سنگین، به سیستم استراحت کوتاهی بدهید تا دما فرصت کاهش پیدا کند.
پیشنهاد سایت: آموزش تعمیر کامپیوتر
پیشگیری از داغ شدن سیستم با استفاده اصولی
پیشگیری همیشه سادهتر و کمهزینهتر از تعمیر است. اگر کامپیوتر در محیطی با دمای مناسب نگهداری شود، تهویه هوا همیشه برقرار باشد، سیستم به صورت دورهای سرویس شود و کاربر نسبت به نشانههای هشداردهنده بیتفاوت نباشد، احتمال بروز مشکلات ناشی از گرمای زیاد به حداقل میرسد. نگه داشتن کامپیوتر در فضای خنک، جلوگیری از قرار دادن لپتاپ روی سطوح نرم مثل پتو، پرهیز از اورکلاک غیرحرفهای و استفاده از تجهیزات خنککننده استاندارد مواردی هستند که میتوانند عمر دستگاه را افزایش دهند.
